Muzejski predmeti Spomen-zbirke Pavla Beljanskog čuvaju se i obrađuju u okviru Zbirke likovne umetnosti, Zbirke primenjene umetnosti i Zbirke arhivske građe. Sve tri su proizišle iz Osnovnog i Dokumentarnog fonda muzeja. Za razliku od Osnovnog fonda nastalog na osnovu ugovora iz 1957. i 1965. godine sa Pavlom Beljanskim, koji se ne može menjati, Dokumentarni fond je otvorenog tipa i prema svojoj strukturi predstavlja važnu dopunu za razumevanje ličnosti kolekcionara, umetnika iz kolekcije i istorije muzeja. Formiran zahvaljujući ideji Pavla Beljanskog da Spomen-zbirci pokloni porodičnu arhivu, prepisku sa prijateljima i umetnicima, raznovrsne dokumente, kao i skice pojedinih umetnika iz kolekcije, Dokumentarni fond je zvanično ustanovljen 1962. godine.
ZBIRKA LIKOVNE UMETNOSTI
Zbirka likovne umetnosti podeljena je na dve celine: Osnovni fond (kolekcija Pavla Beljanskog) i Likovnu zbirku Dokumentarnog fonda. Za razliku od Osnovnog fonda koji je kao celina zaključen smrću darodavca 1965. godine, Likovna zbirka Dokumentarnog fonda se stalno dopunjuje i danas broji 790 dela u raznovrsnim likovnim tehnikama (ulja na platnu, crteži, akvareli, tempere, pasteli, kombinovane tehnike, grafike, skulpture, reljefi, itd), nabavljenih putem poklona i otkupa. U njoj je zastupljeno više od 120 autora među kojima se ističu Nadežda Petrović, Kosta Miličević, Beta Vukanović, Miloš Golubović, Uroš Predić, Stojan Aralica, Marino Tartalja, Sava Šumanović, Risto Stijović, Pjer Križanić, Leposava St. Pavlović, Nebojša Mitrić, Mira Sandić, Zuko Džumhur, Petar Omčikus i dr. Oformljena i upotpunjavana s ciljem da pomogne u izučavanju života umetnika, umetničkih tokova i dela zastupljenih u kolekciji Pavla Beljanskog, ona je dragocen izvor za proučavanje nacionalne i jugoslovenske umetnosti 20. veka. U njoj se nalaze i likovna ostvarenja poklonjena prilikom osnivanja Memorijala Pavla Beljanskog, te u svom sastavu obuhvata širok vremenski period: od antike, preko renesanse, baroka i klasicizma, sve do modernizma i savremene umetnosti s početka 21. veka.
Podaci o delima iz ove zbirke i njihovim autorima objavljeni su u katalozima: Crteži i grafike Spomen-zbirke Pavla Beljanskog (2004), Likovna zbirka: od značke do monumentalnog platna (2007), Memorijal Pavla Beljanskog (2013) i Likovna zbirka Spomen-zbirke Pavla Beljanskog (2013).
ZBIRKA PRIMENJENE UMETNOSTI
Zbirka primenjene umetnosti nastala je zahvaljujući porodici Pavla Beljanskog koja je, prema želji kolekcionara, 1966. godine Spomen-zbirci poklonila nameštaj, umetnička dela, biblioteku, kolekciju ploča, uniformu, ordenje i njegove lične predmete, radi osnivanja Memorijala Pavla Beljanskog. Zasnovana na tada dobijenim radovima primenjene umetnosti, zbirka danas sadrži 55 predmeta iz perioda između 15. i 21. veka, kao što su: tapiserije flamanskih majstora, salonski nameštaj nabavljan između dva svetska rata u Berlinu, Beču, Parizu i Rimu, liturgijski i ukrasni predmeti (dekorativne posude, medalje i značke sa portretima umetnika, poštanske marke sa reprodukcijama umetničkih dela). Raznovrsna po tipu i vremenu nastanka artefakata, zbirka pruža brojne mogućnosti za upoznavanje afiniteta, ličnih prostora, putovanja, mondenskog i umetničkog okruženja Pavla Beljanskog, kao i epoha u kojima je formirana i traje njegova kolekcija.
ZBIRKA ARHIVSKE GRAĐE
Njena obimnost i raznovrsnost doveli su do razdvajanja na pojedinačne zbirke. Danas ih ima ukupno šest, u okviru kojih se čuvaju dokumenti, znamenja, knjige, realije, gramofonske ploče, fotografije. Zbirka arhivske građe danas broji ukupno 3.423 jedinice. Prema raznovrsnosti sadržaja, predmeti iz ove zbirke predstavljaju vredno svedočanstvo i izvor za nova proučavanja kolekcionara i kolekcije, ali i kompleksnih odnosa između umetnosti i društveno-političkih zbivanja u nacionalnom, regionalnom i evropskom kontekstu.
Zbirka znamenja
Najveći deo Zbirke znamenja Spomen-zbirke čine odlikovanja Pavla Beljanskog, uručena za unapređenje diplomatske službe. Beljanski je u karijeri dugoj skoro četiri decenije primio više od dvadeset odlikovanja od kojih je sačuvano sedamnaest. Zajedno sa dva primerka, mlađeg brata Nikole Beljanskog i slikara Jefta Perića, ona danas čine Zbirku znamenja. Prema kulturno-istorijskim, tipološkim i estetskim obeležjima, odlikovanja Spomen-zbirke se mogu podeliti u dve osnovne kategorije. Prvoj grupi pripadaju nacionalna odlikovanja iz perioda Kraljevine Srbije (1882–1918), Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (1918–1929) i Kraljevine Jugoslavije (1929–1945). Druga grupa je brojnija i čine je odlikovanja najviših redova stranih zemalja, najčešće zaslužena posredovanjem u uspostavljanju diplomatskih odnosa sa FNR Jugoslavijom. Pored odlikovanja čuvaju se retki primerci zvaničnih ukaza, diploma i povelja Španije, Italije, Poljske, Belgije, Egipta i Grčke. Kada je 1966. godine porodica Pavla Beljanskog poklonila njegovu ličnu zaostavštinu namenjenu izlaganju u Memorijalu Pavla Beljanskog, među dragocenim predmetima našlo se i dvadeset vrednih odlikovanja.
Publikacija Od Stokholma do Beograda kroz Zbirku znamenja (2014) pruža zaokruženu sliku o nastanku Zbirke znamenja u kontekstu društvenih i kulturnih odnosa vremena u kojem je živeo Pavle Beljanski.
Zbirka gramofonskih ploča
Zbirka obuhvata 87 naslova gramofonskih ploča od šelaka Pavla Beljanskog koje su Spomen-zbirci poklonili njegovi naslednici 1966. godine.
Beljanski je nabavljao pažljivo, s kolekcionarskom strašću, reprezentativna izdanja Kolumbija rekordsa, His Master’s vojsa i drugih izdavača. Kupovao je klasična dela Baha, Betovena, Hajdna, Griga, Vagnera, Mocarta, Mendelsona, u izvođenjima simfonijskih orkestara poput Rojal Albert Hola, Kraljevske filharmonije iz Londona, Bečke filharmonije, Berlinske opere i drugih. Snimci koncerata popularnih savremenih pijanista Sergeja Rahmanjina i Viljema Bakhausa, zatim violiniste Žaka Tiboa i njegovog tria sa Alfredom Kortoom i Pablom Kazalesom, sačuvani su u zbirci ploča Beljanskog.
O posvećenosti Beljanskog muzici svedoče i sećanja Nedeljka Gvozdenovića na popodnevna druženja u stanu Beljanskog: „Sedimo tako zajedno za ručkom, oko nas cela galerija, govorimo o slikarstvu. A posle – muzika. Gramofon starog tipa sa navijanjem. Beljanski je bio izuzetno pedantan, brižljivo je brisao ploče i čuvao ih, što se kaže, kao zenicu oka. Trajalo je to tako do četiri-pet sati popodne, a zatim je on odlazio na bridž kod svojih prijatelja.“
Zbirka realija
U Zbirci realija čuvaju se lični predmeti darodavca Pavla Beljanskog, članova njegove porodoce i umetnika iz kolekcije (slikarski pribor i predmeti iz ateljea). Najvredniji predmeti u Zbirci su lični predmeti Pavla Beljanskog i svečano diplomatsko odelo, poklonjeno muzeju nakon darodavčeve smrti 1965. godine. Ovaj primerak pripada II klasi odela izrađenih po Pravilniku o izradi i nošenju diplomatsko-konsularne uniforme iz 1937. godine, namenjenih sekretarima i generalnim konzulima na radu u inostranstvu pri Ministarstvu inostranih poslova Kraljevine Jugoslavije. Protokolarna uniforma iz Spomen-zbirke izrađena je u italijanskoj radionici Enrika Kučija (Enrico Cucci) u Rimu, poznatog snabdevača Njegovog Kraljevskog Visočanstva princa od Pijemonta – prestolonaslednika Umberta, kako piše na postavi dvorogog šešira.
Zbirka knjiga
O širini interesovanja i dobrom poznavanju nekoliko svetskih jezika, svedoče fragmenti bogate biblioteke Pavla Beljanskog. Jedan njen deo iz istorije umetnosti on je 1964. poklonio Seminaru za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu, a knjige iz drugih oblasti darivali su Spomen-zbirci naslednici kolekcionara 1966. godine. Biblioteka sadrži 402 vredna naslova iz filozofije, istorije, književnosti (romani, pripovetke, putopisi…), istorije prava i diplomatije na latinskom, nemačkom, francuskom, italijanskom, engleskom i srpskom jeziku, obuhvatajući period od sredine 18. do sredine 20. veka. Kupljene knjige Beljanski je naknadno opremao kožnim, tzv. francuskim povezom, što biblioteci daje ujednačen i luksuzan izgled.
Zbirka dokumenata
Zbirka poseduje vredna dokumenta koja se odnose na poreklo, život i diplomatsku karijeru Pavla Beljanskog i umetnika zastupljenih u kolekciji, kao i na nastanak i važne događaje vezane za sam muzej. Fond zbirke obuhvata dokumente od kraja 19. veka i dalje se dopunjuje, a danas sadrži 2.329 jedinica. Prve dokumente je poklonio kolekcionar 1961. godine. Raznovrsna po sadržaju, Zbirka živo oslikava porodični krug Pavla Beljanskog, njegova prijateljstva sa umetnicima, kretanja u diplomatskoj službi, otkrivajući nam iz novog ugla biografije mnogih značajnih ličnosti iz sveta umetnosti i kulture toga doba – Milana Kašanina, Isidore Sekulić, Jovana Dučića, Veljka Petrovića, Ljube Babića i drugih.
Zbirka fotografija
Zbirka sadrži više od pesto fotografija koje su tokom vremena muzeju poklanjali Pavle Beljanski, članovi njegove porodice, umetnici i njihovi naslednici, kao i prijatelji kuće. Najbrojnije su fotografije iz lične i porodične zaostavštine kolekcionara, kao reprezentativni dokumenti o okruženju i glavnim protagonistima u životu Pavla Beljanskog. U zbirci se čuvaju i fotografije na kojima su zabeleženi boravci u gradovima Evrope, druženja s prijateljima, a iz perioda nakon Drugog svetskog rata, kao i fotografije iz njegovog službenog angažmana kao šefa Protokola Ministarstva inostranih poslova FNRJ. Takođe, umetnici su Beljanskom ponekad slali uz pisma i fotografije svojih umetničkih dela, dok su kasnije muzeju, oni ili njihovi naslednici, poklanjali i lične fotografije.
Bilo da su pojedinačne ili grupisane u albume, fotografije iz ove zbirke predstavljaju autentično vizuelno svedočanstvo u širem kontekstu evropske i jugoslovenske kulture, kao i onom užem – najintimnijim porodičnim i ličnim odnosima kolekcionara.
